Celal, edebiyatımızın görünmez yıldızlarındandı. Pek çok sayıda roman ve hikaye kitabı olan, üretken bir yazardı. Lakin hakkında kültür-sanat programlarında, internette, hatta edebiyat mecmualarında bile fazla konuşulmadı. Duru, sade bir lisan ile her karakteri özel bir anlayışla kaleme aldı. O, öykülerini yaratırken, bayan olmanın eşsiz ruhunu ve derin hislerini ince ince ve ihtimamla işledi. “Gerçeğe çok yaklaştığım öykülerimden” dediği “Bir Hanımefendinin Ölümü” iki uzun hikaye ile iki mutsuz bayanın ruh halini bütün çıplaklığı ile okuyucuya sundu.
BİR HANIMEFENDİNİN ÖLÜMÜ
İlk hikayede, İstanbullu bir hanımefendi’nin mevti akabinde etrafındakilerin bu mevte nasıl reaksiyon verdiğini, müellif ustalıkla işledi. Başkarakterin ismi “Hanımefendi” olarak geçiyordu. Tıpkı halde Hanımefendi’nin ailesinin de isimleri kullanılmadan, onun yerine Büyük Oğul, Küçük Oğul, Küçük Oğlunun karısı olan Gelin, Kızı, Paşa Babası, Kocası ve Dayısı diye isimlendirildi. Hanımefendi varlıklı olmasına karşın yalnız ve mutsuzdu. Etrafındaki herkes, hatta çocukları bile ona çıkarları için yaklaşıyordu. Celal bu hikayesi ile aslında Namık Kemal’lerin, Ahmet Mithat’ların yaptığını yapıyordu. Çağdaş dünya ve onun getirdiği salt gösterişin aslında ne kadar boş ve anlamsız olduğunu okuyucuya düşündürtmeyi hedefleyen bir kalemle yazdı. Hikaye, ölen Hanımefendi’nin akabinde miras hengamesine tutuşmuş, akbabalaşan hizmetçilerinin ve ailesinin düştüğü acı durumu gözler önüne serdi. Her insanın kesinlikle kendinden bir kesim bulabileceği bu hikaye, günümüz beşerlerine betimler nitelikte.
Ayrıca Peride Celal’in bu kıssası için söylediği şöyle bir açıklaması da var:
“Bir Hanımefendinin Mevti gerçeğe çok yaklaştığım hikayelerimden biri. Hikaye şahıslarını yakından tanıdım diyebilirim. Kitabın başkişisi Hanımefendi, kendisi de onlardan biri olmakla birlikte, acımasız burjuva zenginlerinin son kurbanlarından. Hanımefendi’nin dramı, aile bireylerinin gerçek yüzlerini ölürken görebilmesinden. Okuyunca göreceksiniz, hikayenin sonu yok. Birçok hikaye ve romanda olduğu üzere. Bana kalırsa, romanlarda, hikayelerde, tıpkı hayatta olduğu üzere bir son aramamak gerek.”
ADA
“Özgür bayan oluşunu mutsuzluğuyla ödeyen” bir bayanın hikayesi olan “Ada”, birebir vakitte sinemaya uyarlandı. Öykü, boşandığı kocasıyla çocukları hakkında konuşmak için adaya giden bir bayanın, adadaki bir gününe şahitlik ettiriyordu. Bayan, bütün iç geçirmeleriyle, acılarıyla ve pişmanlıklarıyla “Keşke hiç yaşanmasaydı bu evlilik” dercesine yaptığı yanılgıyı düşünüyordu. Geçmişin verdiği pişmanlık içinde bir gün bile olsa kaybolmak acı bir durumdu. Hikayede bayanın içindeki yalnızlık baş döndürecek kadar tesirliydi.
Öykü hakkında kitabın tanıtım bülteninde şöyle bir açıklama da var:
“Ada, insanları ıssızlığına davet eden saklanılacak cennet. Her şeyin mağlubiyetinin beraberinde getirildiği vaha: Kocaman bir boşluk ve bir iki kuş küçüldükleri enginlikte umut olmaktan öbür rolleri olmayan. Mağlubiyetini görmemek için paletine bakıp duran bir ressamın tuvallerine sığmayan yalnızlığının yeri. “Pes etmedim, direniyorum,” haykırışı yankılanır durur başında.”
Bir Hanımefendinin Ölümü
Peride Celal
H2o Yay.
S.: 144
Kitabı satın almak için tıklayınız:
*
Sonay Karaman
Instagram:
