Erhan Beyefendi ile Kadıköy’de buluştuk. Doğrusu uzun seyahatleri ortasında bir tarih kararlaştırmak oldukça sıkıntı oldu. Kadıköy’ü birinci sefer görmüyorum; ancak birinci kere bu kadar manalıydı. İskelede, Moda’da, çarşıda yürüyüş yaptık. Attığım her adımın manasını kavrayarak yürümek gibisi yokmuş. Erhan Beyefendi anlattı, ben dinledim. Erhan Bey’in baktığında gördüğü Kadıköy’ü görebilmek, ne hoştu. Tarihe tezat düşen fotoğraflar çektik. Bir vakitler sarnıçların, kuyuların, kiliselerin, iskelelerin olduğu yerlerden geçtik. Değişmeyen tek şey çarşıydı. Hem buradaydık, hem çağlar öncesinde… Fotoğrafların altına Erhan Bey’in önerdiği cümleleri yazdığımı da bilhassa belirtmek istiyorum. İşte keyifli seyahatimizin söyleşisi…
(İlkçağ’da da kentin kalbi çarşılarda atıyordu.)
KOCA BALIKÇI’YI HER AN ANARIM; BANA AKDENİZ COŞKUSUNU VE ÖMÜRDEN ADLINAN TADI O ÖĞRETTİ
– Bize kendinizi anlatır mısınız biraz? Sizin gözünüzden Erhan Altunay kimdir?
İnsanın kendini tanımlaması kolay değil elbette; lakin bildiğim kadarı ile Erhan Altunay, sakin yaşamayı, lise yıllarından beri hiç susmayan ve daima birebir kanalda, TRT Radyo3’te, ayarlı olan radyosu ile kitap okumayı ve yazmayı seven biridir. Fakat ömür onu daima bir seyahat ve gezginliğe itmiştir. Kendi ile kaldığı vakit şiir yazmayı ve okumayı sever bir de…
– Müelliflik seyahatinizi paylaşır mısınız bizimle? Ne vakit ve nasıl başladınız yazmaya?
Yazarlık aslında çok da hesapta olan bir şey değildi. Paganizm ile ilgili hiçbir kitap olmadığı için başlayan bir serüven oldu ve o bahisteki eksikliği kapatmak için başladım. Sonra Ayasofya’nın Kapalı Tarihi geldi. Pelin Çift ile bir arada yazdık o kitabı; büyük ilgi gördü sonra Pelin ile bir kitap daha yazdık. Lakin müellifliği sevdim, bir şeyler üretmek, okuyucuya bir mevzuyu anlatabilmek çok hoş.
– Masalcı isminde bir roman da yazdınız. Onu da anlatır mısınız?
Roman yazmak aklımda yoktu. Bir gece Facebook’ta bir masal yazdım, sonraki gece devamını yazdım, birkaç gece bu türlü sürdü. Sonra yazmadım, bir anda iletiler gelmeye başladı ve herkes devamını istedi. Yaşanan olaylarla birlikte devamını yazdım, yüzlerce okura ulaştı ve sonunda da Takviye Yayınları’nın önerisi ile roman oldu; “Masalcı” o denli doğdu. Masalcı büsbütün benim kendi hayatım ve fikirlerim. Gördüğü ilgi aslında beni de şaşırttı; fakat artık okurların çok daha şuurlu olması ve satır ortalarını okuyabilmesi büyük etken.
– Yazma rutininiz nedir?
Yazma rutini yok aslında daima seyahatte olduğumdan; lakin fırsat buldukça yazıyorum. Televizyon izlemediğimden daha kolay oluyor. Kimse inanmıyor; fakat yalnızca elimden geldiğince Pelin’i izliyorum ve en son tertipli izlediğim program da Müzik Yelpazesi idi, o da 2005’te bitti sanıyorum. Televizyon yalnızca DVD izlemek bir de haberlere bakmak için duruyor. Onun dışında meskende epey radyomla birlikte yazıyorum.
– Kimleri okur, kimleri örnek alırsınız?
Normalde akademik yayınları okuyorum. En beğendiğim ve örnek aldığım mutlaka Joseph Campbell; onun kitapları hayatımı kurtarmıştır diyebilirim. Roman olarak bizim yazarlarımızdan Ahmet Hamdi Tanpınar’ı severim, Reşat Nuri Güntekin ile garip bir bağ kurarım. Birinci gençlikte beni en çok yabancılardan Hermann Hesse etkiledi sanırım, bizden de kuşkusuz Halikarnas Balıkçısı! Koca Balıkçı’yı her an anarım, bana Akdeniz coşkusunu ve ömürden alınan tadı o öğretti diyebilirim.
(Eski ana tanrıça firügü ve sembolleri, tanınan kültürde kahve sunumunda hâlâ yaşıyor.)
ASLINDA BÜTÜN EFSANELER BİR YANA İSTANBUL, KURULUŞU OLMAYAN BİR KENT
– İstanbul’un Pagan Çağı son kitabınız. Nasıl çıktı ortaya?
İstanbul’un Bizans öncesi ile ilgili birkaç kıymetli akademik çalışma ve hafriyat raporları dışında herkesin okuyabileceği bir kaynak yoktu ve bence büyük bir eksiklikti; o nedenle bu türlü bir kitap yazmaya karar verdim. Alışılmış bu bahiste buluntuların az olması ve daha devrinde binaların tahrip olması bu araştırmaları zorlaştırıyor. Bu cins bir çalışma için kendinizi adamanız ve daima İstanbul’da dolaşmanız gerek, ben de bunu yaptım.
– Araştırma süreci nasıldı?
Normalde Rehber Selçuk Eracun ile her boş kaldığımızda İstanbul’da araştırma seyahatleri yaparız. Selçuk, İstanbul’u en düzgün bilenlerden diyebilirim. Doç Dr. Haluk Çetinkaya’yı da yakaladığımız vakit inanılmaz hoş seyahatlerimiz olur; biraz araştırma biraz köfte halinde daha zevkli oluyor. İstanbul’un bir köfteci haritasını bile çıkartabiliriz.
İstanbul ne yazık ki, daima iskân edilen bir kent ve birçok eser kaybolmuş. İstanbul ve civarındaki tarihte ismi geçen yapıların yerlerini bile bilmiyoruz; buna en hoş örnek Kadıköy. Fakat çok taraflı kaynak taramaları ve daima seyahatlerle bir kitap taslağı oluştu. Bu periyoda ilişkin en değerli buluntuları barındıran İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürü Sayın Rahmi Asal’ın da yardımları oldu ve ortaya bu kitap çıktı.
– Birinci çağlara kadar İstanbul seyahati yaptırıyorsunuz okura? Bu seyahat müellifine neler hissettiriyor?
İstanbul’un Antik Devir ve öncesi tarihi aslında çok âlâ bilinen bir bahis değil. Efsaneler var, mitler var, anekdotlar var; farklı bir dünya aslında ve bu dünyaya bir girdiğinizde İstanbul’u büsbütün farklı bir gözle görüyorsunuz. Düşünsenize, Topkapı Sarayı’nın olduğu alanda tapınaklar ve bir tiyatro var, Ayasofya Meydanı’nda tapınak ve bir hamam, Gülhane Parkında tapınaklar ve sunak… Bu türlü gidiyor. Kadıköy’ün altı büyük bir Roma kenti, idari binalar, kehanet merkezi, tapınakları ve tiyatrosu bir yerlerde duruyor aslında. Beşiktaş’ta üzerinden her gün geçtiğimiz yerlerde binlerce sene öncecine ilişkin kurgan tipi mezarlar var, Yenikapı’da sekiz bin yıl öncesine ilişkin bir köy… Bu türlü düşününce bu seyahat çok heyecanlı oluyor ve hayal gücünüz de canlanıyor. İstanbul’u bu türlü hayal ettikçe daha çok motivasyon veriyor.
– İstanbul nasıl kuruldu, bize onu anlatıyorsunuz. Araştırmalar, bulgular hepsi bir yana da, siz bu denli yakından bakmış biri olarak İstanbul’u, kuruluşunu nasıl tanımlıyorsunuz?
Aslında bütün efsaneler bir yana İstanbul, kuruluşu olmayan bir kent. Bakın Marmaray hafriyatları ile İstanbul’un tarihi sekiz bin yıl öncesine gitti; hatta daha da eski diyebilirim. Daha sonrasında Fikirtepe, Pendik, Dudullu, İçerenköy, Beşiktaş ve Tarihi Yarımada var. Bunlar daima Yunan öncesi halbuki kuruluş efsaneleri genelde Yunan Devrini işaret eder; fakat İstanbul daima iskân edilmiş ve yaşayan bir kent. Bu yüzden kuruluşu yok İstanbul’un, yalnızca daima bir ömür var burada… Bunu söylemek için tahminen çok erken; lakin İstanbul tahminen de Göbeklitepe kültürünün Avrupa’ya taşındığı yer.
(Bugünün Moda’sından tarihi konuşuyoruz.)
BUNDAN SONRA ASIL YAZMAK İSTEDİĞİM, İŞGAL YILLARI
– Bu ortada akademik yayınları saymazsak, İstanbul’un birinci periyotları hiç yazılmamıştı. Kitabınızla bu mevzuda alışılmış tanınan kültür içinde doyurucu bir alan sağladığınızı düşünüyor musunuz? Yoksa hala yazılacak bir şeyler var mı?
Akademik – Tanınan ayrımını çok sıklıkla yapıyoruz; bunu da yapmak zorundayız. Zira akademik kitaplar hem okuyucuya ulaşmıyor hem de hususun içinde olmayanlar tarafından çok istekle okunmuyor. Halbuki tanınan yayınlar, bilhassa de geriye geniş bir kaynakça koyduğunuzda okuyucuyu hem hususun içine sokuyor hem de akademik yayınlara ulaşmasını sağlıyor. Ben bu kitapla yalnızca bir alan açtım, gerisinden kesinlikle daha öteki kitaplar da gelecektir ve ilgiyi kesinlikle buraya çekecektir. İlginin İstanbul’un tarihine yönelmesi, daima yapılaşma olan bir kentte insanların daha da hassas olmasını sağlayacaktır diye de düşünüyorum. Okuyucu hem ayağının altında neler olduğunu bilecek, hem de her yeni yapıda nelerin yok olduğunu anlayacak; bu aslında çok büyük bir karın ağrısı; lakin ağrısı olmayan insanın da “aydın” olabilmesi çok sıkıntı.
– Anlattığınız Bizans Öncesi İstanbul! İstanbul’un öteki periyotlarını de yazacak mısınız?
Pelin ile “Ayasofya’nın Saklı Tarihi”ni yazmıştık. Bu kitap, Ayasofya ekseninde İstanbul Ortaçağı ve yakın periyotları kapsıyordu. Sonra “İstanbul’un Bâtın Tarihi”ni yazdık; bu da ezoterik örgütler ve masonluk keseninde bir tarih idi ve yeniden Ortaçağ’dan yakın periyotlara geldi. Bundan sonra asıl yazmak istediğim, işgal yılları. Birkaç kitap dışında hiç değinilmeyen, okullarda bilerek okutulmayan ve 12 Eylül kitapları, muharrirleri tarafından yanlış anlatılan bir periyot; çok yeterli bilinmesi gerek. Şunu söyleyebilirim, bugünü şekillendiren mutlaka işgal yılları.
– Beşiktaş’tan Kadıköy’e İstanbul… Bu kitabın yazım seyahatinde sizi en şaşırtan şey neydi?
Çok şey oldu şaşırtan natürel. Bunlardan en kıymetlisi Beşiktaş’tan çıkan buluntular. Denize bu kadar yakın bir yerde bunların çıkması birebir vakitte kıyının çok da hal değiştirmediğini gösteriyor. Natürel pagan kutsal yerlerinden günümüze olan süreklilik de farklı bir husus, bu cins yerlerin başında Yuşa Doruğu geliyor. İstanbul her an sürprizler sunan süper bir kent.
– Benim elimde 3. Baskı var. Kitabınız hakkında geri dönüşler nasıl?
Şu an dördüncü baskı oldu ve çok olumlu dönüşler aldım. Asıl istediğim bir kent şuuru oluşmasında, kent tarihinin anlaşılmasının değeri. Bu kitabın da okuyucuda bir farkındalık yarattığına inanıyorum zira nitekim de çok sağlam telaffuzlarla bana dönen okurlar var. Bir de ben toplumsal medyada kendi adımla yer aldığım için bana ulaşması çok kolay; bezen geciksem de elimden geldiği kadar cevap vermeye çalışıyorum, bu nedenle geri dönüşler daha da kıymet kazanıyor.
Damla Karakuş: Teşekkür ederim.
Erhan Altunay: Teşekkür ederim.
İstanbul’un Pagan Çağı
Erhan Altunay
Destek Yay.
S.: 152
Kitabı satın almak için tıklayınız:
*
Damla Karakuş
Instagram:
