Osmanlı topraklarından getirilen lale soğanları, bir mühlet sonra Hollanda’da o kadar çok bedel gördü ki tüccarlar bir lale soğanı için servet kıymetinde para yatırmaya başladı.
LALE SOĞANI OLANLAR STATÜ SAHİBİYDİ
Lale soğanı olan biri birebir vakitte statü sahibi olarak kabul görüyordu.
İLK BORSA LALELER İÇİN KURULDU
Evlerini, yerlerini lale soğanı almak için elden çıkartanların bulunduğu bu devirde; lale soğanının bedelinin açık artırmada belirlenmesi adeti yerleşti. Bu takas dünyanın birebir vakitte birinci borsası olma özelliği taşıdı.
BU ÇILGINLIĞA BİR SON VERİLMESİ GEREKİYORDU
Lale çılgınlığını denetim altına almak için laleyi bahis alan vadeli iş mukavelelerinin açığa satışını yasakladı. Bu sebeple esere daha düşük oranda ödeme yapılan resmi pazarlar doğdu.
BİR SABAH LALE SOĞANLARININ BEDELİ SIFIRA DÜŞTÜ
Hollandalı tüccarlar, bir sabah ve hiç hazırlıklı değillerken, ellerindeki lale soğanlarının para etmediği bir sabaha uyandılar. Takvimler 1637’yi gösteriyordu. Bu çılgınlık almış başını o denli büyümüştü ki kıymetler zinciri bu yüke daha fazla dayanamadı ve açık artırmada pahasının altında alıcı bulan lalelerin sahipleri hüsran yaşamak zorunda kaldı.
MALİ KRİZE DEVLET DE BİR ŞEY YAPAMADI
Yatırımcılar devletten yardım istediler fakat mukavelelerinin yüzde 10’u kadarlık bir takviye bulabildiler. Bu da onlar için çok yetersiz bir karşılık olmuştu. Dünün zenginleri artık beş parasız kalmıştı. Bu ani çöküş, beraberinde istikrarları alt üst ederek, büyük bir mali krize neden oldu.
DÜNYADAKİ EKONOMİK KRİZLER
Dünya Ekonomik Buhranı veya Büyük Buhran / 1929
Wall Street iflası / 1929
ABD Kredi ve Tasarruf Mevduatı Krizi / 1986-1989
İsveç Ekonomik Krizi / 1990-1994
1997 Asya Ekonomik Krizi / 1997-1999
Rusya Ekonomik Krizi / 1998
Arjantin Ekonomik Krizi / 1999-2002
Britanya Northern Rock Kurtarma Paketi / 2007
ABD Mortgage Krizi / 2007
Fotoğraf: AA
