Kanada, Suudi Arabistan’a uyguladığı silah satışı yasağını kaldırma kararı aldı.
Kanada Dışişleri Bakanı Francois-Philippe Champagne ve Maliye Bakanı Bill Morneau, yaptıkları ortak açıklamada, Suudi Arabistan’a silah ihracatını engelleyen moratoryumun kaldırıldığını duyurdu.
ZIRHLI ARAÇ SATIŞLARI İÇİN YENİ HÜKÜMLER
Bakan Champagne ve Bill Morneau, Kanada’nın 2019 yılında BM Silah Satış Mutabakatını (ATT) imzaladığını hatırlatarak Suudi Arabistan ile olan zırhlı araç satışının yeni kararlara bağlandığını aktardı.
NORMALLEŞMENİN İŞARETİ DEĞİL
Yenilenen mukaveleyi hiç kimsenin iki ülke bağlarının olağanlaşmasına dair bir işaret olarak yorumlamaması gerektiğini söyleyen Dışişleri Bakanı Champagne, “Suudi Arabistan’ın insan hakları sicili rahatsız edici olmaya devam ediyor. İnsan haklarını savunmaya devam edeceğiz.” dedi.
Champagne, Suudilerin araçları nasıl kullanacağına dair sorular üzerine ise, araçların kraliyet ailesinin korunmasından sorumlu ülkenin iç güvenlik gücü tarafından kullanılacağını kabul etti.
Bakan Champagne, araçların ülkenin doğu kısmında sivillere karşı ve Yemen’deki savaşta kullanıldığına ait Liberal Hükümet tarafından bir yıldan uzun bir mühlet evvel gerçekleştirilen inceleme ile ilgili de yakında ayrıntılı açıklama yapmayı taahhüt etti. Bakan Champagne şunları söyledi:
ÇOK TARAFLI TARTIŞMALARA…
“Yasalarımıza nazaran Kanada malları, memleketler arası insancıl hukukun, memleketler arası insan hakları hukukunun yahut toplumsal cinsiyete dayalı şiddet hareketlerinin önemli ihlallerini gerçekleştirmek yahut kolaylaştırmak için kullanıldığında yahut bu bahiste değerli bir risk olduğunda ihraç edilemez. Bu gayeyle, BM Silah Satış Mutabakatı (ATT) ile memleketler arası ahengi güçlendirmeyi ve memleketler arası bir kontrol rejiminin kurulmasına yönelik çok taraflı tartışmalara öncülük edeceğimizi de duyuruyoruz.
Kanadalı yetkililer tarafından yürütülen ve bu mukaveleyle ilgili olanlar da dahil olmak üzere Suudi Arabistan’a yapılan ihracat müsaadelerinin her vakit olduğu üzere, Kanada kanunları ve ATT uyarınca üstte belirtilen yasal gerekliliklere uymalarını sağlayacağız.”
İki bakanın açıklamasında, muahedenin iptal edilmesine atıfla bunun ülkeyi milyarlarca dolar ziyana sokacağına işaret edilerek şunlar kaydedildi:
SAVUNMA SANAYİİ’Nİ RİSKE ATACAKTI
“14 milyar dolarlık mukavelenin iptali, hatta kurallarından rastgele birinin ifşa edilmesi, Kanada’ya milyarlarca dolar ziyan verebilecekti. Bu birebir vakitte binlerce Kanadalının işlerini ve yüzlerce küçük ve orta ölçekli işletmeyi içeren tüm savunma sanayi tedarik zincirinde de riske atacaktı.
Güzelleştirilmiş mutabakat kapsamında, müsaade verilen son kullanım garantilerinin ihlali kelam konusu olduğunda gelecekteki ihracat müsaadelerinin ertelenmesi yahut reddedilmesi durumunda Kanadalıların finansal risklere maruz kalmasının ortadan kaldırılmasını sağladık.’’
ANLAŞMA KAŞIKÇI CİNAYETİ SONRASI ASKIYA ALINMIŞTI
Stephen Joseph Harper’ın 2014 yılındaki başbakanlığı sırasında Suudi Arabistan’la imzalanan 14 milyar dolarlık Light Armoured Vehicles-LAV (Hafif Silahlı Araçlar) tipi askeri araç satışı muahedesi, Suudi Gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın öldürülmesi olayı sonrasında, Başbakan Justin Trudeau tarafından askıya alınmıştı.
Başbakan Trudeau, Kaşıkçı’nın 2018 yılı Ekim ayında İstanbul’daki Suudi Arabistan Başkonsolosluğunda öldürülmesinin akabinde gelen baskılar üzerine, mevcut silah satışlarını gözden geçirdiğini ve Suudi Arabistan’a yeni silah ihracatını onaylamayacağını duyurmuştu.
HAFİF SİLAHLI ARAÇLARA AĞIR SİLAHLAR MONTE EDİLMİŞTİ
Öte yandan Kanada, mutabakat kapsamında Suudi Arabistan’a 928 adet LAV-6 modeli “hafif silahlı araç” satışını onaylamıştı.
Daha sonra basına yansıyan ayrıntılara nazaran, bu araçlardan yalnızca 354’ünün standart askeri işçi taşıyıcı olduğu, 119’unun ağır hücum tipi LAV-6 olarak üretildiği ve bu modellerin taretlerine yerleştirilmiş güçlü 105 milimetrelik topları bulunduğu ortaya çıkmıştı.
LAV-6’ların 119’unun anti-tank araçlar olarak yapılandırıldığı, 119 adetlik bir diğer kümenin da 30 milimetrelik makineli tüfekle donatılmış direkt ateş dayanağı verebilecek özellikte olduğu, kalan araçlar ortasında ise ambulanslar, taşınabilir kumanda üniteleri, VIP taşıma ve vinçlerle donatılmış kurtarma araçlarının bulunduğu açıklanmıştı.
