Tekno ‘on’ 14. Kısım – Ay’ın barındırdığı 10 gizemli sır
Dünyanın tek doğal uydusu olan Ay, Güneş sistemi içindeki beşinci büyük doğal uydu olma özelliğine sahip. Yaklaşık 384 bin kilometre uzaklıkta bulunan ve şimdiye kadar birçok araştırmaya mesken sahipliği yapan uydumuz, insanların şimdiye kadar ziyaret etme bahtına sahip olduğu tek gök cismidir.
Dünya’ya daha yakın olması nedeniyle bilim insanlarının daha kolay gözlemleyebildiği uydumuz, yeniden de birçok gizemli sır barındırıyor. Bu içeriğimizde, Ay’da gözlemlenen 10 farklı gizeme daha yakından bakacağız.
1. AY DEPREMLERİ
Ay, jeolojik aktivitesi çok az olan meyyit bir kaya modülü olmasına karşın, titreşime hayli meyillidir. Bilim insanlarının Ay sarsıntıları ismini verdiği bu sarsıntıların, 4 farklı çeşidi bulunuyor.
Derin depremler, göktaşı darbelerinden kaynaklanan titreşimler ve Güneş’in ısısından kaynaklanan termal zelzeleler nispeten zararsızdır. Fakat dördüncü çeşit olan sığ Ay depremleri, epey fazla ziyana yol açabilir. Bu cins sarsıntılar, Richter ölçeğine nazaran 5.5 büyüklüğüne kadar çıkabiliyor ve 10 dakika boyunca aralıksız devam edebiliyor.
Ay zelzeleleri hakkında en korkutucu olan şey ise, gerçekleşen zelzelelere neyin sebep olduğu hakkında bilim insanlarının hiçbir fikri olmaması. Dünya’da gerçekleşen zelzelelere ekseriyetle tektonik plakaların hareketi neden olur, lakin Ay’da rastgele bir etkin tektonik plaka bulunmuyor.
2 UYDU MU GEZEGEN Mİ?
Birçok bilim insanına nazaran Ay, Dünya’nın uydusudur. Fakat Ay’ın gezegen olabileceğini düşünen araştırmacılar da bulunuyor. Bu fikrin oluşmasındaki en büyük nedenlerden biri de Ay’ın uydu olamayacak kadar büyük olması. Zira Ay, şu anda Güneş sistemindeki gezegenlere ilişkin uyduların hepsinden daha büyük.
Büyük boyutundan ötürü Ay, Dünya’nın yörüngesinde dönüyor üzere görünse de aslında ikisi de kendi kütle merkezleri etrafında hareket ediyor. Bu duruma ise BaryCenter ismi veriliyor.
BaryCenter, birbirinin yörüngesindeki iki yahut daha fazla gök cisminin kütle merkezidir ve cisimlerin yörüngede döndüğü noktadır. Ay’ın BaryCenter noktası ise Dünya’nın tam içinde bulunuyor. Bu nedenle birçok araştırması, aslında Dünya ve Ay’ın ikiz gezegenler olduğunu düşünüyor.
(BaryCenter sıkıntısını daha sonra detaylı bir halde sizlerle paylaşacağız)
3. AY’IN ETRAFI DEVASA BİR ÇÖP KUTUSUNU ANDIRIYOR
.gif)
Herkes Ay’ın, Dünya’nın uydusu olduğunu biliyor. Lakin, oraya piknik alanı üzere davranıldığından birden fazla kişinin haberi yoktur. Ay’ın etrafında yaklaşık 181 ton insan imali materyal olduğu kestirim ediliyor.
Bu çöplerin birden fazla çeşitli deneylerden, uzay sondalarından ve Ay taşıtlarından kalan kesimlerden oluşuyor.
4. AY’DA İNSAN KÜLLERİ BULUNUYOR
Ünlü bir gökbilimci ve jeolog olan Eugene Shoemaker, kozmik tesirlerin bilimsel araştırmalarına katkıda bulundu ve Apollo astronotlarının Ay’ı araştırmak için kullandığı prosedür ve teknikleri ortaya çıkardı.
Aslına bakacak olursak ünlü gökbilimci, Apollo misyonunda Ay’a seyahat eden astronotlar ortasında yer almak istiyordu. Ancak küçük bir tıbbi sorun nedeniyle Shoemaker’ın bu başvurusu reddedildi.
NASA, ünlü gökbilimcinin vefatından sonra dileğini yerine getirdi ve 1998 yılında Ay;’a gönderdiği Lunar Prospector aracı ile küllerini Ay yüzeyine savurdu.
5. AY’DAKİ GİZEMLİ YAPILAR
Ay’ı ziyaret eden uzay araçlarI tarafından çekilen kimi fotoğraflar, Ay yüzeyinde epeyce garip hallerin olduğunu gösteriyor. Bu imgelerin birçoğu, küçük teneke kutu halindeki yapılardan, en az 1.6 kilometre uzunluğunda olan yüksek yapılara kadar değişebiliyor.
Komplo teorisyenlerine nazaran ise bütün bu yapılar, Ay’da yaşayan ve karmaşık yapılar inşa etmiş gelişmiş bir medeniyete işaret ediyor. NASA ise bu fikirlere inanmadığı için gizemli yapılar üzerinde pek fazla araştırma yapmıyor.
6. AY TOZU
Ay’ın en şaşırtan tehlikelerinden biri olan Ay tozu, Dünya’daki kum tanelerine hiç benzemiyor. Un kadar ince lakin hayli pürüzlü olan Ay tozları, yer çekimi sayesinde her yere yapışabiliyor.
NASA, şimdiye kadar Ay tozundan kaynaklanan sayısız sorun yaşadı. Astronotların botlarını neredeyse büsbütün aşındıran ve vizörlerini zımparalaya Ay tozları, elbiselere epeyce ziyan verdi.
7. DÜŞÜK YER ÇEKİMİ
Ay’daki yer çekiminin, Dünya’dakinin yalnızca altıda biri olması nedeniyle yüzeyde hareket etmek epey zordur. Düşük yer çekimi nedeniyle Ay’da süratlice hareket etmek yahut istikamet değiştirmek, Dünya’dakine hiç benzemiyor.
8. AY NASIL OLUŞTU SORUSU
Ay’ın nasıl oluştuğua dair aslında rastgele bir delil yok. Lakin bilim insanları şimdiye kadar birçok teori ortaya çıkardı. Örneğin bir teori, eski vakitlerde Ay’ın Dünya’nın bir kesimi olduğunu ve daha sonra Dünya’dan ayrıldığını ileri sürüyor.
Başka bir teoriye nazaran ise Ay, cihanca serbestçe hareket ettikten sonra Dünya’nın yerçekimi tarafından yakalandı ve şimdiki pozisyonunu aldı. Ay’ın nasıl oluştuğuna dair en olası teori ise ‘Dev Tesir Teorisi’dir. Bu teori, Theia isminde bir gezegenin çok evvelce Dünya’ya çarptığını ve bu çarpışma sonucunda oluşan enkaz bulutunun Ay’ı oluşturduğunu öne sürüyor.
9. AY VE UYKU İLİŞKİSİ
Ay ve Dünya’nın birbirleri üzerindeki tesirleri inkar edilemez. Fakat Ay’ın beşerler üzerinde meydana getirdiği tesirler, her vakit tartışma konusu olmuştur. Birçok insan, dolunayın insanları olumsuz etkilediğini düşünüyor, lakin bilimin bu hususta kesin bir delili yok. Yine de bilimin onaylayabildiği bir şey var: Ay, insanların uyku döngüsünü etkiliyor.
İsviçre’deki Basel Üniversitesi’nde gerçekleştirilen bir araştırmaya nazaran, Ay’ın evreleri insan uykusunu net bir biçimde etkiliyor. Dolunayın insan uykusunu olumsuz etkilediği belirtilen araştırma şayet doğruysa, ‘dolunayın insan davranışlarını olumsuz etkilediği’ tezleri da gerçek olabilir.
10. AY’DAKİ GÖLGELER
Ay’da oluşan gölgeler, atmosfer eksikliği nedeniyle Dünya’daki gölgelerden çok daha koyudur. Güneş ışığını direkt alamayan her şey, Ay üzerinde zifiri karanlık olarak görünüyor. Bu nedenle Ay’daki rastgele bir gölgeye elinizi koyduğunuzda, eliniz büsbütün görünmez hale geliyor.
Tekno ‘on’ serimizin 14. kısmının sonuna geldik. Bir sonraki kısımda değişik 10 içerikle karşınızda olacağız. Aşağıdaki kontaktan Tekno ‘on’ serimizin bütün kısımlarına ulaşabilirsiniz.
Aşağıdaki ilişkiden Ensonhaber Teknoloji Instagram hesabını takip ederek güncel teknoloji haberlerine anında ulaşın.
